Kunstzinnige vorming
Kunstzinnige vorming
Wij mensen kunnen veel over kunst lezen of naar kunst kijken in een galerie of museum maar veel wezenlijker is het om zelf datgene trachten uit te beelden wat we in de buitenwereld zien en van binnen beleven. Daarmee leggen wij een verbinding met de wereld om ons heen, die een verrijking kan zijn in ons leven.
Schilderen
Kunstzinnig schilderen is een activiteit, waarin het onbewuste van de mens wordt aangesproken. Het bijzondere van deze kunstvorm is, dat het niet zozeer een kunstuiting is, maar juist een inleving. Hierdoor wordt een appèl gedaan aan het gevoelsleven en schept het harmonie tussen denken en doen. Vanuit dit gezichtspunt zijn er schildertherapieën ontwikkeld. Indien er wordt gewerkt zonder overleg met een arts, dan krijgt het therapeutische aspect een minder strak karakter en wordt deze werkwijze als sociaalhygiënisch aangeduid.
Het schilderen met waterverf op vochtig papier
( nat in nat) maakt het mogelijk dat de kleuren direct worden opgenomen. De kleuren laten zich gemakkelijk mengen op het papier tijdens het schilderen, waardoor men de eigenschappen van de kleuren kan leren kennen, evenals de verf/water verhouding.
Een andere mogelijkheid biedt het werken met pastel, het droog schilderen. Net als bij het nat in nat schilderen, wordt er een kleurstemming opgezet. In een tweede fase komen de kleuren in beweging; er ontstaan meer nuances. Uiteindelijk kan dat resulteren in een vorm, maar dat hoeft niet.
Tekenen
Tekenen is een directe uiting van iets heel persoonlijks, waarbij de vorm centraal staat. Vele materialen staan tot onze beschikking, zoals potlood, krijt, inkt, houtskool, etc. Bij tekenen wordt voornamelijk het denkgebied aangesproken.
* Bij waarnemingsoefeningen wordt er veelal naar de natuur getekend; goed kijken, afstand nemen en je eigen gevoel verplaatsen naar het onderwerp. Deze oefeningen kunnen leiden naar een stilleven, een portret en / of landschapstekening.
* Ook kunnen we kijken naar het werk van anderen en dit trachten te kopiëren. Ook alle grote kunstenaars keken naar hun collegae en leerden veel van elkaar. Soms deden zij nieuwe ontdekkingen. Kopiëren kan een inspiratiebron zijn of een aanvulling bieden aan onze beperkingen.
* Bij dynamisch tekenen worden de lijnen vanuit de beweging neergezet en kunnen zij leiden tot een duidelijke vorm. Dat kan een waarneming zijn van iets wat we voor ons zien, maar ook een innerlijke beleving kan zo weergegeven worden.
* Een andere techniek om tot een vorm te komen is arceren. Schrijfsgewijs zetten we diagonale lijnen van boven naar beneden en maken vlakken zonder contouren. Die vlakken variëren van licht tot bijna zwart. Tussen licht en duisternis ontstaat de voorstelling.
* Bij geometrische tekenen gebruiken we passer en liniaal. Lijnen en vlakken geven houvast en zijn tot in het exacte te berekenen.
Door de vlakken op een aparte wijze in te kleuren worden er verrassende ontdekkingen gedaan.
Vormtekenen
Vormtekenen neemt een aparte plaats in en is tegelijkertijd de basis voor alle tekenvormen.
Het is een tekenactiviteit met als doel, een proces opgang te brengen om letterlijk in de vorm te komen. Een vorm nadoen is een activiteit waarbij men bij zichzelf kwaliteiten en vermogens opwekt om daadkrachtig te worden. De rechte en de kromme lijnen versterken het gevoelsleven en geven helderheid in het denken. Vormtekenen vergt grote concentratie en kan werken als een meditatie.
In vroegere tijden toen de mens nog niet kon lezen en schrijven, had men wel een goed geheugen. Alles werd immers mondeling overgedragen.
Vele mensen waren nog helderziend. Men had toen het vermogen om vormen, zoals b.v. bij de Kelten, de beeldentaal te begrijpen. De beeldentaal is in feite nog een goddelijke taal. Deze beeldentaal voert tot een abstracte taal in het schrift. Geleidelijk aan, met de ontwikkeling van het schrift en de uitvinding van de boekdrukkunst, ca 600 jaar geleden, namen deze vermogens af.
Vormtekenen is bij uitstek een goede geheugentraining en een activiteit, die iedereen net als schrijven kan beoefenen. Het is goed voor iedereen; want ieder mens voelt zich wel eens ongeconcentreerd en uit balans. Het heeft alles te maken met het niet in vorm zijn.
Boetseren
Boetseren is iets kneden en maken tot een eigen vorm die je kunt plaatsen in de ruimte. Men kan boetseren met kneedwas, bijenwas, papier-maché of klei. Evenals het tekenen, geeft ook het boetseren vele mogelijkheden.
* Vormen vanuit de hand. Neem een hoeveelheid klei, die precies genoeg is om met twee gesloten handen te omvatten. Hieruit kunnen kleine vormen uit de natuur gevormd worden, zoals schelpen, stenen, kristallen, vruchten etc.
* Metamorfosen en ontwikkelingsreeksen kunnen eveneens uit een (hand –hoeveelheid ) bolvorm ontstaan door geleidelijk aan, in verschillende fases, groeiprocessen zichtbaar te maken.
* Geometrische vormen, zoals de platonische lichamen en de archimedische figuren ( b.v. piramide en kubus) zijn zeer exact en spreken voor zich.
* Het maken van reliëfs is een eerste stap van tekenen naar boetseren: vanuit het platte vlak kun je de klei in beweging brengen door deze in te drukken en omhoog te duwen. Hieruit kan een eenvoudig bloemmotief ontstaan maar ook een kopie van een stukje muurreliëf uit b.v. de Perzische cultuur.
* Dieren boetseren kan op verschillende manieren. Het is belangrijk om eerst goed waar te nemen en zich enigszins in te leven in de omgeving waarin het dier zich beweegt. En dan vanuit die omgeving en in het gebaar van het dier, tot een vorm te komen.
* Portretten kunnen gevormd worden naar levend model en/of in diverse ontwikkeling stadia, b.v. van babytijd tot ouderdom. Vooraf tekenstudies maken, eventueel met hulp van foto’s, kan helpen. Ook is het mogelijk om werk van anderen te kopiëren.
* Monumentale vormen zijn vrijstaande vormen die men zich ook in het groot kan voorstellen als beeldhouwwerk. Dat kan een zelfgekozen vorm zijn maar ook een Griekse zuil, een Egyptische Farao of een werk van een hedendaagse kunstenaar, zoals b.v. Henry Moore.
Speksteen bewerken
Er wordt gewerkt met kleine brokken zachte steen, speksteen, serpentijn of albast. Met steen raspen en vijlen wordt de vorm geleidelijk aan zichtbaar en bevrijd uit de ruwe steen. Vervolgens wordt er intensief gepolijst, waardoor glans van de steen prachtig tevoorschijn komt.
Het is een heerlijke bezigheid die energie geeft. Het lijkt alsof de steen zijn krachten aan je schenkt.